Wielkanoc w Hiszpanii. Poznaj świąteczne tradycje

Najważniejsze tradycje związane z Wielkanocą w Hiszpanii

Podczas Wielkanocy w Hiszpanii tradycje, obrzędy i zwyczaje, które w dużej mierze mają charakter religijny, ale także kulturowy i społeczny, wybijają się na pierwszy plan. 

Niedziela Palmowa

Celebrowanie Wielkiego Tygodnia rozpoczyna Niedziela Palmowa. W Hiszpanii to uroczysty dzień, w którym ludzie tłumnie gromadzą się w kościołach, biorą udział w procesjach i święceniu gałązek oliwnych i laurowych oraz palm przygotowanych przez dzieci z liści palmowych. Najbardziej znana w Hiszpanii procesja w Niedzielę Palmową przechodzi przez Elche niedaleko Alicante na wybrzeżu Costa Blanca. 
W niektórych regionach wierni również odgrywają biblijne sceny, takie jak wjazd Jezusa na osiołku do Jerozolimy.

Przemarsze drogi krzyżowej

Widowiskowymi wydarzeniami podczas Semana Santa poprzedzającego święta wielkanocne w Hiszpanii są przemarsze drogi krzyżowej. W wielu kościołach i katedrach organizowane są nabożeństwa, podczas których wierni idą ulicami miast i miasteczek, zatrzymując się przy stacjach drogi krzyżowej. Na Wielkanoc w Hiszpanii tradycją są także przedstawienia na świeżym powietrzu, uliczne spektakle, zwane Pasión de Cristo, czyli rekonstrukcje męki i śmierci Chrystusa. W niektórych miastach, np. w prowincji La Roja w San Vicente de la Sonsierra, mają one charakter bardzo dramatyczny, z elementami autookaleczania się przez pokutników oraz innych symbolizujących cierpienie Chrystusa rytuałów.

Procesje religijne

Najważniejsze miejsce w obchodach Wielkiego Tygodnia mają jednak procesje religijne organizowane przez liczne bractwa, podczas których wierni niosą wielkie platformy z figurami Jezusa Chrystusa i Matki Boskiej, zwanymi pasos lub tronos, przez odświętnie udekorowane kwiatami miasta i wsie. W czasie przygotowującym do Wielkanocy w Hiszpanii tradycją jest już, że procesje te są często huczne i widowiskowe, z piękną oprawą muzyczną i taneczną. W zależności od miasta i regionu przybierają jednak różny charakter, np. w Granadzie na trasie pochodów rozpalane są liczne ogniska, w Toledo procesje odbywają się w przejmującej ciszy, a w Saragossie rytm marszu wiernym wyznaczają głośne bębny.

Ciekawostka! 

Wyjątkowa procesja przechodzi ulicami miasteczka Verges. W Wielki Czwartek biorą w niej udział wierni przebrani za kościotrupy, które w kulminacyjnym momencie odgrywają taniec śmierci. Ma to symbolizować przemijanie i nieuchronność śmierci każdego z nas.

Bractwa (Cofradías) i ich rola podczas procesji Wielkiego Tygodnia w Hiszpanii (Semana Santa) 

Integralną częścią wpływającą na kulturę wokół świąt wielkanocnych w Hiszpanii są bractwa. Cofradías to grupy religijne i organizacje, które skupiają wiernych i zajmują się organizacją tradycyjnych procesji podczas Wielkanocy. Są one zwykle powiązane z danym kościołem lub katedrą, a ich członkowie to zarówno mężczyźni, jak i kobiety. W trakcie procesji religijnych członkowie Cofradías niosą rzeźby przedstawiające sceny z życia Jezusa, a także krzyże i inne symbole religijne. 

Warto wiedzieć!

Poszczególne bractwa wyróżniają się tym, że mają swoje własne charakterystyczne stroje, zwykle składające się z tunik w różnych kolorach i stożkowych nakryć głowy z otworami na oczy, które noszą podczas procesji.

Cofradías są zwykle bardzo ważne dla lokalnych społeczności. Ich członkowie przez cały rok pracują nad organizacją procesji. Do ich głównych zadań należy m.in. tworzenie ruchomych ołtarzy – takie wielkanocne trony w Hiszpanii mają długą i bogatą historię, sięgającą aż średniowiecza. W ciągu wieków ewoluowały i zaczęły coraz bardziej przypominać rzeźby, a ich dekoracje stały się coraz bardziej rozbudowane i skomplikowane. Na tronach przedstawiano sceny z życia Jezusa, Matki Boskiej oraz świętych, a ich ozdoby były wykonywane z metalu, drewna, tkanin, a nawet z drogocennych kamieni. Obecnie są jednym z najważniejszych elementów procesji religijnych w Hiszpanii. To często ogromne, imponujące konstrukcje zdobione tysiącami kwiatów, światłami, kryształami, a niektóre mają nawet ruchome elementy, takie jak skrzydła aniołów.

Jakie potrawy je się w Hiszpanii podczas Świąt Wielkanocnych?

Równie istotną podczas Wielkanocy w Hiszpanii tradycją jest celebrowanie tego wyjątkowego czasu jedzeniem. Zarówno Wielki Tydzień, jak i niedziela świąteczna mają swoje nieodłączne potrawy, które goszczą na stołach podczas spotkań z przyjaciółmi i rodzinnych obiadów. To prawdziwy festiwal smaków i aromatów. 

Wśród tradycyjnych dań, które przyrządza się w czasie wielkanocnym w Hiszpanii są:

• Torrijas – popularny w całej Hiszpanii rodzaj wielkanocnego deseru, który przypomina tosty francuskie. To chleb moczony w mleku lub winie, a następnie smażony oraz posypany cukrem i cynamonem. 
• Buñuelos – malutkie pączki nadziewane dużą ilością kremu waniliowego.
• Pestiños – kruche ciastka nasycone aromatem białego wina.
• La Mona de Pascua – być może najsłynniejsze hiszpańskie danie wielkanocne – tradycyjne, biszkoptowe ciasto, okrągłe lub w kształcie pączka, zwieńczone gotowanymi lub czekoladowymi jajkami oraz kolorowymi dekoracjami, figurkami z marcepanu, cukierkami i innymi słodkościami. Szczególnie popularne w Katalonii, Walencji i Murcji.
• Potaje de garbanzos – rodzaj zupy, która jest przyrządzana z ciecierzycy, ryżu, ziemniaków, szpinaku i innych warzyw, bardzo popularnej w Andaluzji.
• Bacalao – danie z dorsza, które jest jednym z tradycyjnych dań na Wielkanoc w Hiszpanii. Dorsz jest przygotowywany na wiele sposobów, np. smażony, gotowany lub pieczony, i podawany z różnymi dodatkami, takimi jak ziemniaki, cebula, oliwki lub papryka.
• Hornazo – pieczeń, która jest wypełniona mięsem, jajkami, kiełbasą i warzywami. 

Ciekawostki związane z obchodzeniem Wielkanocy w Hiszpanii

Turystów w Polski może dziwić, że Wielkanoc w Hiszpanii nie opiera na takich symbolach jak w Polsce. Nie znajdziemy tam zajączków, kolorowych pisanek czy cukrowych baranków. W kościołach nie odbywa się święcenie pokarmów, a w świąteczny poniedziałek nie ma tradycji śmigusa-dyngusa. Zamiast tego Hiszpanie koncentrują się na duchowym przeżywaniu misteriów religijnych – sprzyja temu m.in. fakt, że Wielki Czwartek i Wielki Piątek to w Hiszpanii dni wolne od pracy i szkoły.

Ciekawostką jest, że najbardziej widowiskowe spektakle uliczne odbywają się w Andaluzji. W Sewilli i Maladze są największe i najbardziej znane na świecie procesje religijne. W ciągu Semana Santa, czyli Wielkiego Tygodnia, ulicami Sewilli, zarówno w dzień, jak i w nocy, przechodzi nawet 300 procesji, w których uczestniczy około 60 bractw. Podczas procesji w Maladze często rzuca się kwiatami z balkonów na przechodzących pokutników. Jest to uważane za wyraz hołdu dla ich oddania i pobożności.

Chcesz spędzić Wielkanoc w Hiszpanii? W Andaluzji są najbardziej widowiskowe procesje

Jeśli planujesz święta wielkanocne w Hiszpanii, warto za cel podróży wziąć sobie Andaluzję. Wielkanoc jest tutaj obchodzona bardzo uroczyście, emocjonalnie i z dużą intensywnością. Wiele kościołów, udekorowanych specjalnie na tę okazję, organizuje tzw. „gorzkie żale”, czyli specjalne nabożeństwa, podczas których recytuje się teksty o męce Chrystusa. Jest to okazja do refleksji i modlitwy.

W Andaluzji procesje wielkanocne należą do najbardziej spektakularnych wydarzeń religijnych nie tylko w Hiszpanii, ale i na świecie. Nic dziwnego, że co roku przyciągają tysiące turystów z całego świata, którzy chcą zobaczyć te wyjątkowe i piękne uroczystości. Pochody odbywają się przy dźwiękach tamborów – bębnów, które wystukują rytm i nadają im tempo. 

Jedne z najbardziej wyszukanych procesji w czasie Wielkiego Tygodnia odbywają się w Sewilli

Odbywają się codziennie, a ulice miasta są wypełnione tysiącami ludzi, którzy przychodzą zobaczyć przepiękne figury religijne i udekorowane ulice. Tradycja procesji sięga czasów kontrreformacji, a nawet wcześniejszych. Ich ważnym elementem są pasos, czyli realistycznie malowane drewniane rzeźby przedstawiające poszczególne sceny wydarzeń rozgrywających się między wjazdem Jezusa do Jerozolimy a jego ukrzyżowaniem oraz wizerunki Matki Boskiej. Niektóre z nich to artystyczne arcydzieła. W przeszłości do przewożenia pasos zatrudniano robotników portowych. Od 1973 roku zadanie to przejmują powszechnie członkowie bractw, którzy organizują każdą procesję.

W Maladze procesje są pełne radości, hałasu i wiwatów

W Maladze Wielkanoc jest obchodzona równie uroczyście jak w Sewilli. Na ulicach miasta pojawiają się przepiękne figury religijne, a procesje przyciągają tłumy turystów i mieszkańców. Wielki Tydzień w Maladze różni się jednak od tego obchodzonego w innych andaluzyjskich czy hiszpańskich miastach, a ci, którzy przyjadą do Malagi po raz pierwszy, będą zaskoczeni, ponieważ tutaj Tygodnia Męki Pańskiej nie przeżywa się, medytując w ciszy. Procesje są pełne radości, hałasu, wiwatów, a pojawiającym się na trasie przemarszu figurom towarzyszą oklaski. Na trasie odbywają się również defilady wojskowe grające marsze procesyjne lub śpiewające swoje hymny. 

Ciekawostka!

Rzeźby w Maladze to wyjątkowy temat. Niektóre platformy są tak ogromne, że muszą być umieszczone poza kościołami. To często chodzące kaplice o wadze ponad 5000 kilogramów, niesione przez dziesiątki tragarzy. 

Na Wielkanoc Hiszpania pokazuje swoje odmienne oblicze. Warto odwiedzić ją w tym czasie, by przekonać się, jak bardzo świętowanie na Półwyspie Iberyjskim może różnić się od obchodzenia świąt wielkanocnych w Polsce i jak bardzo intensywne i emocjonalne są to doświadczenia.