Święta Bożego Narodzenia w Hiszpanii - zwyczaje i tradycje świąteczne

Świąteczny nastrój towarzyszący Bożemu Narodzeniu zwanemu tutaj Navidad odczuwa się na południu Hiszpanii już od połowy listopada, kiedy to zaczynają się wszechobecne przygotowania do świąt. Zaczynają się też chłodniejsze dni i sweterek przestaje wystarczać, co jest dla nas znakiem, że zima i Święta Bożego Narodzenia w Hiszpanii są tuż za rogiem. Ulice, ronda, sklepy i centra handlowe stroją się w bożonarodzeniowe dekoracje, światełka rozbłysną pod koniec listopada.

Święta Bożego Narodzenia w Hiszpanii - Szopka Betlejemska

W domach zaczynają się już przygotowania i poszukiwania postaci do szopki betlejemskiej. Szopka Betlejemska jest w Hiszpanii dużo bardziej popularna niż choinka, chociaż z roku na rok i ona coraz częściej gości w hiszpańskich domach. Przystrajana jest tak jak niemal na całym świecie kolorowymi bombkami, łańcuchami i lampkami.

Najbardziej popularną postacią Szopki Betlejemskiej jest słynny "El Caganer". Wikipedia tak opisuje tę personę: „El Caganer to postać, która umieszczana jest w szopkach.  Zwykle ukryta jest w kącie, za krzakiem, gdzie się wypróżnia. (…) Chociaż dokładny powód umieszczania w szopce tej figury nie jest znany, uważa się, że El Caganer swoimi odchodami użyźnia ziemię, dlatego jest uważany za symbol dobrobytu i powodzenia na następny rok. Ta tradycja związana z Bożym Narodzeniem w Hiszpanii jest w pełni akceptowana przez Kościół. Umieszczenie tej postaci w szopce przynosi szczęście i radość, niezastosowanie się do tradycji pociąga za sobą nieszczęście.” 

Inne postaci Szopki Betlejemskiej są bardziej oczywiste, znamy je z szopek w innych krajach, których „El Caganer” nie odwiedza. 

Loteria z okazji Świąt Bożego Narodzenia 

Wszyscy wiemy, że Boże Narodzenie zaczyna się 24. grudnia. Dla niektórych jest jednak to 22. grudnia. To bez wątpienia jeden z najważniejszych dni w okresie Świąt Bożego Narodzenia w Hiszpanii. Wtedy odbywa się losowanie słynnej hiszpańskiej loterii świątecznej "El Gordo" (czyli „grubas”). Ruch na ulicach zamiera, a w tle od samego rana słychać niezwykle charakterystyczne "śpiewanie" numerów. Numery wyśpiewują dzieci ze szkoły San Ildefonso w Madrycie. Od ponad 200 lat to dzieci z tej szkoły są odpowiedzialne za wyśpiewanie numerów na bożonarodzeniowej loterii. Ich głosy dotrą do wszystkich hiszpańskich domów 22. grudnia i nie ucichną przez około 3 godziny, bo tyle zwykle trwa losowanie. Dzieci nie wiedzą, które z nich wyśpiewa szczęśliwy numer „El Gordo”, więc śpiewaniu numerów towarzyszą wielkie emocje.

Jestem przekonana, że w całej Hiszpanii nie znajdzie się Hiszpan, który nie kupił choćby raz jednego losu loterii świątecznej. Już teraz na każdym niemal rogu można kupić los na „El Gordo”. Do kogo szczęście uśmiechnie się w tym roku? 

Ciekawostka! Najwyższa do tej pory wygrana w „El Gordo” padła w 2011 roku w okolicach Tarragony – wyniosła 33 mln EUR. Fajny prezent z okazji Świąt Bożego Narodzenia prawda?

Tradycje bożonarodzeniowe w Hiszpanii - Wigilia

Tradycja Wigilii jest w Hiszpanii znana. Wigilia, podobnie jak w Polsce, jest świętem rodzinnym, ale po uroczystej kolacji świętuje się również ze znajomymi, na zewnątrz. 

Hiszpańskie menu wigilijne jest bardzo urozmaicone, najczęściej są to owoce morza lub drób, chociaż każdy z regionów ma jakąś typową dla siebie potrawę. Na stole nie może oczywiście zabraknąć świeżo krojonej hiszpańskiej szynki "jamón" oraz dopiero co przyniesionych z sadu mandarynek. Desery składają się zazwyczaj z przepysznego "turrón" i marcepanu, popularne są też desery pochodzenia arabskiego zrobione z migdałów i miodu. Kiedyś przygotowywano je w cukierniach każdego miasta, teraz można je kupić w sklepie gotowe.

Podobnie jak w Polsce, bożonarodzeniową świąteczną tradycją w Hiszpanii jest to, że o północy praktykujący katolicy idą na pasterkę (Misa del Gallo).

Ciekawostka! W niektórych częściach Hiszpanii 24. grudnia jest ważny również z innego powodu, bo wtedy to z prezentami dla dzieci przychodzi Papa Noel. W Kraju Basków to zadanie spełnia Olentzero, a w Katalonii i Aragonie – Tio de Nadal. Odbywa się to tylko w niektórych rejonach i nie wszystkich domach, bo zgodnie z hiszpańską tradycją, dzieciaki dostają prezenty od Trzech Króli. Są jednak szczęściarze, którzy znajdują prezenty i pod choinką 24. grudnia i odbierają je z rąk Trzech Króli 6. stycznia.

Dzień Bożego Narodzenia w Hiszpanii spędza się w gronie rodziny i przyjaciół, w tym dniu uroczystym posiłkiem jest obiad. W wielu miejscach tradycyjnie przygotowuje się na ten dzień pieczoną baraninę, w innych podobnie jak w Wigilię prym wiodą owoce morza, drób, hiszpańska szynka i mandarynki.

28. grudnia - Dia de los Inocentes

Wiecie, że zgodnie z tradycją świąteczną w Hiszpanii 28. grudnia jest odpowiednikiem naszego Prima Aprilis? Wszystko, co tego dnia usłyszysz, najpewniej okaże się nieprawdą. Jak zwykle najlepszą zabawę mają dzieci, które w niektórych regionach, głównie w małych wioskach, odwiedzają domy rodziny i sąsiadów i w zamian za kolędę dostają słodycze.

Sylwester i Nowy Rok w Hiszpanii

Sylwester w Hiszpanii dzieli się na dwie części: pierwsza to uroczysta kolacja z rodziną, druga – świętowanie na zewnątrz. O godzinie 00:00 tradycja nakazuje zjedzenie 12 winogron (uvas de suerte – czyli winogrona szczęścia), jedno na każde uderzenie zegara. Winogrona mają zapewnić dobrobyt na kolejnych 12 miesięcy. Praktyczni Hiszpanie wyhodowali w tym celu specjalny gatunek bardzo słodkich, niewielkich winogron bez pestek, żeby nikt się przypadkiem nie zakrztusił i nie naraził na szwank swojego przyszłego dobrobytu ;) Przed Sylwestrem można kupić specjalnie zapakowane winogrona: 12 owoców pozbawionych już szypułek, umytych i gotowych do natychmiastowej konsumpcji. Trzeba ułatwiać sobie życie, w Sylwestra również. 

Ciekawostka! Niektóre miejscowości mają swoje niezwykłe tradycje związane z Sylwestrem. W Coin na przykład praktycznie wszyscy mieszkańcy przebierają się i w przeróżnych strojach świętują ze znajomymi początek Nowego Roku. Impreza zaczyna się na ulicach, a potem przenosi się do klubów i prywatnych domów. Często przygotowania strojów w grupach przyjaciół trwają po kilka miesięcy, ale efekty warte są tego zachodu, zachwycają pomysłowością i poczuciem humoru.

Święto Trzech Króli w Hiszpanii  

Święto Trzech Króli obchodzone jest niezwykle hucznie. Dzień przed, 5. stycznia, organizowane są przepiękne parady i przedstawienia, tzw. Cabalgatas de Reyes, podczas których rozrzucane są tony cukierków i słodyczy. Najbardziej wyczekują ich dzieci, bo to właśnie Trzej Królowie wraz z deszczem słodyczy przynoszą im prezenty. W Algeciras dzieci podczas świąt zbierają puszki, po to, aby móc przygotować tzw. Arrastre, czyli nic innego jak puszki na sznurku. Dzieciaki ciągną te puszki za sobą po ulicach 5. stycznia rano, po to, żeby Trzej Królowie nie ominęli ich domu tej nocy i zostawili prezenty.  

Ciasto Roscón de Reyes

6. stycznia tradycją jest jedzenie ciasta zwanego "Roscón de Reyes", w którym ukryte są dwa przedmioty – ziarno fasoli oraz postać jednego z Trzech Króli. Osoba, która trafi na postać jednego z Trzech Króli nie tylko będzie miała szczęście w danym roku, ale dodatkowo zostanie ukoronowana dołączoną do ciasta papierową koroną. Osoba, która natrafi na fasolę, nie tylko będzie musiała walczyć z pechem w Nowym Roku, ale również zaopatrzyć rodzinę w "Roscón de Reyes" w kolejnym roku. 
Święta Bożego Narodzenia są w Hiszpanii niezwykle radosnym czasem. Chociaż trochę inne niż polskie, są w swej inności równie piękne.